Nietolerancja laktozy – objawy, badanie genetyczne, leczenie

Nietolerancja laktozy to problem z którym boryka się blisko co 3 osoba dorosła w Polsce. To wyjątkowo uciążliwa przypadłość, która polega na trudności w trawieniu laktozy, czyli cukru występującego w mleku i jego przetworach. Objawia się dolegliwościami ze strony układu pokarmowego: uczuciem napięcia i pełności, bólami brzucha i biegunką.

Jakie są typy nietolerancji laktozy?

Wyróżnia się trzy główne typy nietolerancji laktozy:

• nietolerancja laktozy pierwotna,która jest najczęściej występującym typem nietolerancji laktozy. Ma ona podłoże genetyczne. Przyczyną choroby są polimorfizmy (różnice w kodzie DNA populacji) genu LCT kodującego enzym laktazę. Większość ludzi posiada warianty genu odpowiedzialne za prawidłową aktywność laktazy przez całe życie. U około jednej trzeciej osób występuje uwarunkowana genetycznie skłonność do nietolerancji laktozy.
• nietolerancja laktozy wtórna,do której przyczyn zalicza się wybrane choroby (np. chorobę Leśniowskiego-Crohna) i infekcje, skutkujące zniszczeniem części kosmków jelitowych. Nietolerancja typu wtórnego może być też następstwem stosowania określonych antybiotyków, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, urazów lub alkoholu i diety.
• nietolerancja laktozy wrodzona,najrzadziej występującą, która charakteryzuje się całkowitym brakiem zdolności organizmu do wytwarzania laktazy.

Objawy nietolerancji laktozy:

Pierwsze objawy dyskomfortu i bolesności jelit mogą pojawić się już po kilkunastu minutach od spożycia produktów zawierających laktozę i trwać nawet do kilku godzin. Objawy nietolerancji to m.in:

• biegunki,
• gazy i wzdęcia,
• kolka,
• uczucie bulgotania i „przelewania się” treści jelitowej,
• nudności.

Jak sprawdzić, czy masz nietolerancję laktozy?

W celu rozpoznania nietolerancji laktozy wykonuje się:

• wodorowy test oddechowy, czyli test stężenia wodoru w wydychanym powietrzu po podaniu laktozy,
• test doustnego obciążenia laktozą,
• badanie pH stolca,
• endoskopię jelita cienkiego, która ze względu na inwazyjność i koszty nie jest wykonywana rutynowo,
• badanie genetyczne.

Badanie predyspozycji genetycznych jest cenną wskazówką w postawieniu diagnozy nietolerancji u pacjentów zgłaszających objawy choroby. Może być on wykonany jeszcze przed wizytą lekarską i pozwoli na potwierdzenie lub wykluczenie wrodzonych predyspozycji genetycznych do nietolerancji laktozy. Ewentualne potwierdzenie czynnika genetycznego umożliwi znaczne zawężenie dalszej diagnostyki i szybsze wdrożenie leczenia, diety oraz właściwej profilaktyki.

Jak wygląda leczenie?

Leczenie dolegliwości, będących skutkiem nietolerancji laktozy, opiera się głównie na diecie eliminacyjnej. Pełnego wykluczenia z diety produktów z laktozą wymaga nietolerancja wrodzona (najrzadsza odmiana choroby). Przy nietolerancji pierwotnej koniecznym będzie znaczne ograniczenie (ale nie wykluczenie) spożycia produktów mlecznych – głównie mleka i produktów spożywczych z dodatkiem mleka w proszku. Nietolerancja wtórna będzie wymagać diety tymczasowej, aż do momentu wyleczenia choroby (infekcji, zakażenia) lub usunięcia skutków działania czynnika, działającego drażniąco na jelita (tu np. zakończenie kuracji antybiotykami). Możliwe jest również przyjmowanie enzymów, które wspomagają trawienie laktozy.