Co to są limfocyty i jaka jest ich rola

Limfocyty, to nasza osobista broń chroniąca przed wirusami, bakteriami i innymi czynnikami chorobotwórczymi. Bez nich pokonałaby nas najzwyklejsza infekcja. Jednak nie tylko ich niedobór, ale i nadmiar jest stanem nieprawidłowym. 
Spis treści: 

1. Co to są limfocyty?
2. Rola limfocytów w organizmie
3. Limfocyty norma
4. Limfocyty poniżej normy - Limfopenia
5. Przyczyny obniżonego poziomu limfocytów
6. Podwyższone limfocyty - Limfocytoza

Co to są limfocyty?

Limfocyty są jednym z rodzajów komórek układu odpornościowego, który stanowi siły zbrojne naszego organizmu. Limfocyty są kulistymi komórkami, posiadającymi duże jądro i niewielką ilość wypełniającej przestrzeń cytoplazmy. Można je podzielić ze względu na funkcje lub rozmiar. Ważne jest jednak, aby ich liczba utrzymywała się na właściwym poziomie.

Limfocyty są niezwykle istotnym elementem krwi. Są jednym z rodzajów krwinek białych – leukocytów. Pełnią wiele zróżnicowanych funkcji, są wytwarzane w kilku miejscach w organizmie. Do podstawowych zaburzeń liczby limfocytów należy:

• limfocytoza, 
• limfopenia. 

Zarówno zbyt duża jak zbyt mała liczba limfocytów są wskazaniem do dalszej diagnostyki i leczenia. Im szybciej zostanie wdrożone leczenie, tym większe są szanse na powrót pacjenta do zdrowia.

Nadmiar, jak i niedobór limfocytów są stanami potencjalnie groźnymi dla zdrowia i życia człowieka. Analiza morfologii i rozmazu krwi pozwala określić ilość limfocytów i pomaga prawidłowo ukierunkować dalszą szczegółową diagnostykę. Nieprawidłowa liczba limfocytów towarzyszy bowiem wielu poważnym chorobom.

Rola limfocytów w organizmie

Limfocyty należą do grupy krwinek białych. Posiadają zdolność tworzenia przeciwciał, czyli wyspecjalizowanej broni przeciwko wirusom, bakteriom czy innym czynnikom powodującym choroby. Gdyby nie one, z pozoru banalna infekcja mogłaby okazać się dla człowieka śmiertelna. W dodatku zapamiętują wroga i dlatego przechorowanie niektórych schorzeń daje odporność na resztę życia.

Dzięki limfocytom zyskujemy też ochronę po szczepieniach. Podanie szczepionki, która zawiera fragmenty wirusa lub bakterii powoduje wytworzenie przeciwciał przeciwko antygenom zawartym w szczepionce. W zależności od funkcji pełnionych w organizmie wyróżnia się:

• limfocyty B - rozpoznają antygeny i wytwarzają przeciwciała, 
• limfocyty T - odpowiedzialne za odpowiedź komórkową.

Limfocyty norma

Limfocyty są w stanie bardzo dużo powiedzieć o naszym zdrowiu. Ich poziom sprawdza się dzięki badaniu krwi. Trzeba pamiętać, że na wynik mają wpływ niektóre przyjmowane leki, suplementy, a także dieta. Norma dla limfocytów wynosi 20-40% (wartość odsetkowa) i  0,8-4x10^9/l (wartość bezwzględna).

Prawidłowa liczba limfocytów zmienia się jednak w zależności od wieku. U dorosłych norma waha się w granicach  0,8–4,0 x 10^9/l, ale u dzieci od 4,0 do 8,0 x 10^9/l, a u noworodków 2–10 x 10^9/l.

Wartości limfocytów u dzieci

• do 6 dni: 26-36%,
• w wieku 7-13 dni: 36-46%,
• w wieku 14-30 dni: 43-53%,
• w wieku 1-11 miesięcy: 45-75%,
• od 1 roku do 3 lat: 50-70%,
• od 4 do 5 lat: 40-60%,
• od  6 do 7 lat: 32-52%,
• od 8 do 15 lat: 28-48%,

Wartości procentowe limfocytów powinny mieścić się w granicach:

• u młodzieży od 16 do 19 lat: 25-45%,
• u osób dorosłych: 18-44% (w niektórych źródłach podane są wartości 15-40% jako prawidłowe).

Limfocyty poniżej normy - Limfopenia

Odchylenia od normy mogą mieć oczywiście zróżnicowaną przyczynę i charakter. Do podstawowych zaburzeń w liczbie limfocytów we krwi obwodowej człowieka zalicza się limfocytozę oraz limfopenię. W ogólnym ujęciu limfocytoza jest stanem zwiększenia liczby limfocytów we krwi ponad normę, a limfopenia jest stanem odwrotnym – zmniejszenia liczby limfocytów. Poniżej szczegółowo omówiono oba te stany.

Spadek liczby limfocytów poniżej 1000/µl nazywa się limfopenią.

Limfopenia rodzaje

• limfopedia nabyta - u pacjentów dotkniętych chorobami zakaźnymi, nowotworowymi itp. 
• limfopedia wrodzona - w przypadku kiedy noworodek od pierwszych dni życia ma zaburzoną liczbę limfocytów na skutek wrodzonego niedorozwoju układu limfatycznego.

Osoby dotknięte limfopenią są podatne na zakażenia i infekcje. Łatwo się przeziębiają, mają skłonność do owrzodzeń jamy ustnej czy powstawania czyraków na skórze. Cierpią na częste i nawracające anginy, grypy i inne infekcje. Przyczyny tego stanu bywają różne.

Przyczyny obniżonego poziomu limfocytów

Niski poziom limfocytów towarzyszy niektórym schorzeniom dziedzicznym, jak zespół Wiskotta-Aldricha czy zespół Di George’a. Jego przyczyną mogą być choroby infekcyjne, jak AIDS, gruźlica, grypa czy tyfus (dur brzuszny) lub autoimmunologiczne, np. toczeń, reumatoidalne zapalenie stawów, miastenia.

Obniżony poziom limfocytów bywa też typowym objawem niektórych nowotworów, szczególnie ziarnicy złośliwej (choroby Hodgkina) Nie zawsze jednak przyczyną limfopenii jest groźna choroba.

Taki stan pojawia się też w wyniku: 

• przyjmowania niektórych leków, 
• w okresach wzmożonego stresu, 
• na skutek intensywnego wysiłku fizycznego. 

Limfopenię leczy się w zależności od jej przyczyny. Ważny jest jednak przy tym precyzyjny wywiad dotyczący rodzaju i częstotliwości pojawiania się niepokojących dolegliwości i objawów braku odporności.

Podwyższone limfocyty - Limfocytoza

Zbyt wysoki poziom limfocytów we krwi obwodowej określa się mianem limfocytozy. Rozpoznaje się ją, gdy poziom limfocytów we krwi przekracza wartość 5 x 10^9/l. Podwyższony poziom limfocytów jest charakterystycznym symptomem występującym podczas trwania procesów zapalnych, które naruszają równowagę układu odpornościowego. Ponadto występuje w czasie rekonwalescencji po chorobach infekcyjnych.

U dzieci podwyższony poziom limfocytów związany jest najczęściej z typowymi schorzeniami wieku dziecięcego, jak: 

• różyczka, 
• odra,
• świnka. 

U dorosłych podwyższony poziom limfocytów towarzyszy wielu chorobom zakaźnym, jak: 

• mononukleoza zakaźna, 
• cytomegalia, 
• toksoplazmoza, 
• wirusowe zapalenia wątroby, 
• krztusiec. 

Podwyższony ich poziom może również wynikać z przewlekłych chorób krwi i niektórych nowotworów. Towarzyszy przewlekłej białaczce limfocytowej i niektórym chłoniakom oraz szpiczakowi.

Zarówno limfocytoza, jak i limfopenia wymagają dokładnej diagnostyki pod kontrolą lekarza. Morfologia krwi stanowi podstawowe badanie pozwalające na ukierunkowanie diagnostyki na właściwy tor i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Dowiedz się więcej:

"Naturalne regulatorowe limfocyty T u chorych na astmę oskrzelową"
http://diagnostykalaboratoryjna.eu/journal/DL_3_2010._str_313-318.pdf

"Human tumor antigens recognized by T lymphocytes."
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2192342/pdf/je1833725.pdf