1500 dostępnych wizyt 1500 dostępnych wizyt
3788 lekarzy 3788 lekarzy
1800 badań i usług 1800 badań i usług
Strefa wyjątkowych ofert Strefa wyjątkowych ofert
Mediclub

Opryszczka - przyczyny, objawy, zapobieganie

Aktualizacja: 28.03.2024 (Data dodania: 23.07.2020) 6 minut
Autor Redakcja Medistore
Autor:
Redakcja Medistore
Treść sprawdzona przez Zespół medyczny
Treść sprawdzona przez:
Zespół medyczny

Opryszczkę wywołuje wirus HSV (Herpes simplex virus). Według statystyk Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na świecie około 67% populacji poniżej 50. roku życia jest zakażonych wirusem HSV-1, a 13% osób w wieku 15‒49 lat ‒ HSV-2.

Spis treści:

  1. Rodzaje opryszczki
  2. Objawy opryszczki
  3. Jak się pozbyć opryszczki?
  4. Jak uniknąć nawrotu opryszczki?
  5. Kiedy szukać pomocy lekarza?

Rodzaje opryszczki

Istnieją dwa typy wirusa opryszczki:

  • HSV-1
  • HSV-2

Wirus HSV-1 odpowiada przede wszystkim za infekcje w obrębie twarzy, jamy ustnej i górnej części ciała, a HSV-2 wywołuje objawy głównie w okolicach narządów płciowych. Do infekcji dochodzi w wyniku kontaktu z osobą chorą lub zakażoną bezobjawowo. Wirusem HSV-1 najczęściej zakażamy się w dzieciństwie, a HSV-2 po rozpoczęciu aktywności seksualnej.

Wirus wnika do organizmu przez błonę śluzową lub uszkodzoną skórę. Zakażenie przenosi się przez bezpośredni kontakt, ponieważ wirus znajduje się w wydzielinach. Możliwe jest też przeniesienie zakażenia z kobiety ciężarnej na płód lub na noworodka. Ponieważ wirus po wniknięciu do organizmu pozostaje już na zawsze w neuronach czuciowych w postaci utajonej, w sprzyjających warunkach może dojść do jego reaktywacji (opryszczka nawrotowa).

wirus opryszczki

Objawy opryszczki

Opryszczka najczęściej atakuje skórę i błony śluzowe. Pierwszymi zwiastunami opryszczki z reguły są:

  • przeczulica,
  • świąd i pieczenie,
  • mrowienie, ból.

Po kilku dniach pojawią się drobne pęcherzyki wypełnione przezroczystym płynem, które po kilku dniach pękają, a przez jakiś czas pozostają po nich owrzodzenia i nadżerki. Najczęściej zmiany goją się samoistnie, bez leczenia. W obrębie głowy zmiany zazwyczaj pojawiają się na wargach, na skórze twarzy, ale zdarzają się przypadki opryszczkowego zapalenia jamy ustnej i gardła (towarzyszą mu m.in. gorączka, złe samopoczucie). Opryszczka rzadko atakuje oczy, ale jest wtedy szczególnie niebezpieczna, ponieważ przy zaniedbaniu i częstych nawrotach może spowodować zmętnienie rogówki i utratę widzenia. Jeszcze rzadziej spotyka się opryszczkowe zapalenie mózgu. Ta postać opryszczki bezpośrednio zagraża życiu i wymaga pilnego leczenia. Wirusy HSV mogą spowodować także zapalenie wału paznokciowego, czyli zanokcicę. Jest to bardzo bolesna, choć w gruncie rzeczy niegroźna odmiana opryszczki.

opryszczka hsv

Opryszczka narządów płciowych, powodująca zmiany w okolicy narządów intymnych, najczęściej jest wywoływana przez wirusa HSV-2, ale zdarzają się (sześciokrotnie rzadziej) zachorowania spowodowane HSV-1. Pęcherzyki pojawiają się u mężczyzn głównie na prąciu, a u kobiet na wargach sromowych i kroczu. Zakażenie pierwotne zwykle ma ciężki przebieg i często towarzyszą mu objawy ogólne, takie jak gorączka, ból głowy i mięśni. Zakażenie nawrotowe ma zazwyczaj przebieg łagodny lub skąpoobjawowy.

Jak się pozbyć opryszczki?

Po pierwszej infekcji, do której z reguły dochodzi w dzieciństwie (HSV-1), wirus pozostaje w organizmie człowieka przez całe życie. Trzymany w ryzach przez układ immunologiczny powraca od czasu do czasu, zwłaszcza w okresach osłabienia organizmu. „Obudzić” wirusa opryszczki mogą:

  •  silny stres,
  •  bardzo duży, długotrwały wysiłek fizyczny,
  •  niedożywienie,
  •  wyziębienie,
  •  ekspozycja na silne promieniowanie słoneczne,
  •  niedożywienie,
  •  miesiączka
  •  choroby zakaźne lub inne.

Leczenie w większości przypadków jest objawowe i ma złagodzić dolegliwości. Stosuje się miejscowo maści zawierające cynk (osuszające) oraz leki przeciwwirusowe (najczęściej acyklowir lub walacyklowir). W razie potrzeby leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe.

Jak uniknąć nawrotu opryszczki?

Nie ma terapii gwarantującej, że opryszczka nie powróci. Osoby, które przeszły ją raz, zwłaszcza, jeżeli miała cięższy przebieg, powinny zaopatrzyć się w lek przeciwwirusowy. Jeśli zastosują go po wystąpieniu pierwszych zwiastunów, mogą znacznie złagodzić objawy. Warto również dbać o odporność organizmu. Zbilansowana dieta, rozsądna aktywność fizyczna są zawsze skuteczne i zwiększają szanse w konfrontacji organizmu z patogenami. Warto też pamiętać o leczeniu pozornie niegroźnych chorób, które zaniedbane przechodzą w stan przewlekły i mogą pośrednio obniżać odporność organizmu. Należą do nich m.in. nieleczone infekcje w obrębie jamy ustnej (także próchnica) czy nawracające infekcje górnych dróg oddechowych.

telekonsultacja

 Niestety nie ma szczepionki chroniącej przed zakażeniem wirusem HSV.  W profilaktyce zakażeń bardzo ważne jest unikanie ryzykownych kontaktów seksualnych i stosowanie prezerwatyw (chociaż zapewniają tylko częściową ochronę). Osoby zakażone wirusem opryszczki powinny informować partnerów o chorobie przed podjęciem współżycia seksualnego, ponieważ istnieje ryzyko zakażenia także w okresie bezobjawowym, i nie podejmować kontaktów seksualnych, nawet jeśli mają objawy zwiastunowe infekcji. Kobiety w ciąży, które chorowały w przeszłości na opryszczkę narządów płciowych, powinny poinformować o tym lekarza i nie podejmować współżycia płciowego w III trymestrze ciąży, jeśli ich partnerzy chorowali na opryszczkę narządów płciowych, aby nie zakazić noworodka podczas porodu.

Kiedy szukać pomocy lekarza?

Pierwsze zachorowanie na opryszczkę może mieć cięższy przebieg niż późniejsze nawroty dlatego osoby, które dotychczas nie chorowały, zwłaszcza małe dzieci, powinien obejrzeć lekarz. Do wizyty u lekarza powinny również skłonić wysoka temperatura, złe samopoczucie, osłabienie. Pilnej konsultacji wymagają zmiany w okolicach oka oraz objawy neurologiczne: sztywność karku, zaburzenia świadomości. Lekarz powinien też zbadać chorych ze zmianami w okolicy narządów płciowych. Bezwzględnie powinny zgłosić się do lekarza osoby przewlekle chore, zwłaszcza chorujące na nowotwory, będące w trakcie chemioterapii, radioterapii, osoby przyjmujące leki immunosupresyjne zapobiegające odrzuceniu przeszczepionych narządów, osoby z deficytami układu odpornościowego (nosiciele wirusa HIV).

Dowiedz się więcej:

"Genital herpes"
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0140673607619084

"Herpes Zoster"
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMcp1302674

"The Incidence of Herpes Zoster"
https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/article-abstract/620854

Podziel się

facebook icon
x icon
linkedin icon
email icon