Osteoporoza – objawy, przyczyny, leczenie

Osteoporoza to choroba, która dotyka nie tylko osoby w podeszłym wieku. Jej przebieg może być utajony, a objawy są najczęściej niezauważalne. Dlatego ważna jest dokładna obserwacja i regularne badania.

Spis treści:

1. Osteoporoza - co to
2. Objawy osteoporozy
3. Osteoporoza - leczenie
4. Do jakiego lekarza się udać

Osteoporoza - co to

Osteoporoza to choroba układu szkieletowego. Określana jest ona często mianem choroby cywilizacyjnej, a złamania osteoporotyczne występują u 30% kobiet i 8% mężczyzn po 50. roku życia. W jej przebiegu stopniowo ubywa masy kostnej, a struktury kości są coraz bardziej podatne na złamania. Dawniej chorobę tę nazywano „zrzeszotnieniem kości”. Osteoporozę dzieli się na:

• pierwotną – związaną ze starzeniem się układu szkieletowego,
• wtórną – spowodowaną przyjmowaniem niektórych leków lub różnymi chorobami.

Do grup podwyższonego ryzyka zachorowania na osteoporozę zalicza się:

• osoby w podeszłym wieku,
• kobiety, które przeszły menopauzę przed 45. rokiem życia,
• osoby szczupłe,
• osoby chorujące m.in. na: mukowiscydozę, cukrzycę, zespół Cushinga czy kamicę nerkową,
• kobiety z niedoborem estrogenów i mężczyzn z niskim poziomem testosteronu.

Do głównych niemodyfikowalnych czynników ryzyka zachorowania na osteoporozę należą:

• zaawansowany wiek,
• płeć żeńska,
• rasa kaukaska.

Wskazuje się również szereg potencjalnie modyfikowalnych czynników ryzyka, takich jak

• niska podaż wapnia,
• niedobór witaminy D,
• nadmierne spożycie alkoholu,
• palenie tytoniu,
• siedzący tryb życia i nieuruchomienie.

Objawy osteoporozy

Osteoporoza może rozwijać się bezobjawowo nawet przez kilka lat, a wyraźne objawy dawać dopiero w zaawansowanym stadium. Wtedy dochodzi do złamań – np. kręgów, kości udowej, kości przedramienia czy stawów.

Złamania te skutkują nawracającym bólem, a chory zaczyna się garbić. Pojedyncze złamania kręgów mogą również przebigać bezobjawowo, powując jedynie obniżenie wzrostu osoby chorej. Liczne złamania powodują dodatkowo m.in. przewlekły ból kręgosłupa, hiperkifozę w odcinku piersiowym, ból głowy i karku, ból brzucha, ból w czasie kaszlu, neuropatie z ucisku.  Ból u osób starszych często bywa bagatelizowany i przypisywany sędziwemu wiekowi. Nasilenie bólu może pojawić się nawet przy niewielkich ruchach lub przy kaszlu. Niektóre złamania (np. kości biodrowych) mogą prowadzić do stanu, w którym chory nie jest w stanie funkcjonować samodzielnie, co wpływa bezpośrednio na stan psychiczny i może prowadzić do depresji.

Jak leczyć osteoporozę?

Co można zrobić, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia osteoporozy? W ramach profilaktyki osteoporozy warto:

• zrezygnować z używek,
• wykonywać regularną aktywność fizyczną,
• suplementować wapń oraz witaminę D,
• poprawić kondycję i sylwetkę,
• spożywać produkty bogate w minerały i witaminy,
• obserwować swój organizm, a w razie wystąpienia nietypowych objawów lub bólu niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Leczenie osteoporozy polega przede wszystkim na minimalizowaniu ryzyka złamań. Odpowiednio dobrane leki hamują proces niszczenia kości i wspomagają odbudowę ich struktury. Pacjentom podaje się także wapń i witaminę D, a w niektórych przypadkach ustala się nową dietę i zaleca zmianę stylu życia. Warto pamiętać, że odpowiednio dobrane leczenie może zatrzymać rozwój choroby i pozwoli utrzymać układ szkieletowy w bardzo dobrym stanie nawet do późnej starości.

Do jakiego lekarza się udać?

 Pierwsze objawy osteoporozy można skonsultować z lekarzem pierwszego kontaktu (np. lekarzem rodzinnym). Po otrzymaniu od niego skierowania należy udać się do specjalisty reumatologa. Osteoporozę diagnozują i leczą również specjaliści ortopedzi traumatolodzy. U kobiet dalsze badania zaleca także często lekarz ginekolog.

Dowiedz się więcej:

"Osteoporosis prevention, diagnosis, and therapy"
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11176917/

"Osteoporosis: now and the future"
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0140673610623495

"The diagnosis of osteoporosis"
https://asbmr.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/jbmr.5650090802