1500 dostępnych wizyt 1500 dostępnych wizyt
3788 lekarzy 3788 lekarzy
1800 badań i usług 1800 badań i usług
Strefa wyjątkowych ofert Strefa wyjątkowych ofert
Mediclub

Płodność u mężczyzn – co na nią wpływa i jak ją poprawić?

Aktualizacja: 20.11.2023 (Data dodania: 10.06.2021) 9 minut
Autor Redakcja Medistore
Autor:
Redakcja Medistore
Treść sprawdzona przez Zespół medyczny
Treść sprawdzona przez:
Zespół medyczny

Spożywanie niskiej jakości, wysokoprzetworzonej żywności przyczynia się do powstania niedoborów składników odżywczych, witamin oraz mikro- i makroelementów, jak magnez, jod, fluor, cynk czy selen. Te dwa ostatnie zwane „minerałami płodności” mają duży udział w prawidłowym funkcjonowaniu układu rozrodczego, nie tylko u kobiet, ale również u mężczyzn.

Spis treści:

  1. Czym jest selen i jak wpływa na płodność?
  2. Przyczyny męskiej niepłodności
  3. Męska płodność - jakie suplementy diety stosować?
  4. Jak selen wpływa na płodność?
  5. Dieta a płodność. Gdzie szukać selenu?
  6. Niedobór i nadmiar selenu
  7. Na co warto zwrócić uwagę stosując selen

Czym jest selen i jak wpływa na płodność?

Selen należy do grupy mikroelementów, co oznacza, że musimy go dostarczać do organizmu w niewielkich ilościach. Jest jednak niezbędny w przebiegu wielu procesów metabolicznych w komórkach naszego ciała. Bierze udział w detoksykacji organizmu tworząc nieaktywne kompleksy z metalami ciężkimi takimi jak kadm, ołów i rtęć oraz aflatoksynami. Odgrywa znaczącą rolę w biosyntezie kwasów tłuszczowych, steroidów i rybozy, niezbędnej do syntezy DNA i RNA. Ma wpływ na rozrodczość, różnicowanie komórek i tkanek oraz aktywność układu odpornościowego. Pobudza układ immunologiczny do produkcji przeciwciał i zwiększa aktywność komórek odpornościowych. Chroni serce i naczynia krwionośne przed zmianami patologicznymi. Reguluje poziom mediatorów stanu zapalnego w astmie. Białka zawierające selen stabilizują błony komórkowe. Również w połączeniu z białkami bierze udział w ważnych procesach fizjologicznych. Selen pełni funkcję przeciwutleniacza, właśnie dlatego, że wchodzi w skład enzymów oksydoredukcyjnych.

Co chroni przed wolnymi rodnikami?

Peroksydaza glutationowa jest częścią układu antyoksydacyjnego, chroniącego komórki przed wolnymi rodnikami. Zawiera w swoim centrum aktywnym selen w postaci selenocysteiny – aminokwasu cysteiny, w którym atom siarki zamieniony jest na atom selenu. Aktywność peroksydazy glutationowej zmniejsza się wraz z wiekiem. Skuteczność jej działania mogą również ograniczać niedobór zredukowanego glutationu i przewlekły deficyt selenu w organizmie.

Przyczyny męskiej niepłodności

Co wpływa na płodność u mężczyzn? Jedną z głównych przyczyn męskiej niepłodności są uszkodzenia plemników i ich materiału genetycznego, spowodowane przez stres oksydacyjny. Przyczynia się do tego zbyt duży poziom reaktywnych form tlenu wytwarzanych przez leukocyty i nieprawidłowo zbudowane męskie komórki rozrodcze. Nadmiar nadtlenku wodoru powoduje uszkodzenie DNA, rozszczelnienie błon komórkowych i śmierć komórkową plemników.

Stres oksydacyjny zaburza ruchliwość plemników, zmniejsza ich liczbę, pogarsza parametry morfologiczne i obniża ich aktywność. Narządy rozrodcze są szczególnie wrażliwe na działanie reaktywnych form tlenu, które m.in. uszkadzają jądra. Zmniejszają także syntezę testosteronu, co obniża popęd seksualny u mężczyzn.  Nic więc dziwnego, że naukowcy wciąż poszukują skutecznych antyoksydantów przeciwdziałających uszkodzeniom spowodowanym przez nadmierną ilość wolnych rodników. Jak dotąd bezsprzecznie skuteczną bronią w walce reaktywnymi formami tlenu (RFT) okazały się być: selen, L-karnityna, witamina C, witamina E, cynk.

swiadomy

Męska płodność - jakie suplementy diety stosować?

W aptekach dostępne są różnorodne suplementy diety dla mężczyzn, którzy chcą wspomóc swoją płodność w okresie starań o dziecko. Wybierając suplement wspomagający męską płodność warto sprawdzić, czy preparat posiada odpowiednie badania laboratoryjne. Dzięki nim możemy mieć pewność, że faktyczna zawartość składników aktywnych w preparacie jest zgodna z tą deklarowaną przez producenta. Badania laboratoryjne są wymagane dla leków na receptę, jednak jeśli chodzi o suplementy diety ich wykonanie nie jest obowiązkowe. Medicover Vital Płodność Men to suplement diety opracowany przez farmaceutów z myślą o mężczyznach powyżej 18 roku życia, którzy starają się o dziecko. Preparat zawiera w składzie mikro- i makroelementy, w tym cynk, który pomaga w utrzymaniu prawidłowej płodności i funkcji rozrodczych oraz selen, który wpływa na prawidłowy przebiegu spermatogenezy. Ponadto formuła preparatu została przygotowana przez farmaceutów i jest przyjazna dla osób na diecie bezglutenowej, nie zawiera cukru oraz barwników.

plodnosc

Jak selen wpływa na płodność?

Selen w monoterapii nie wydaje się być tak skuteczny jak w połączeniu z innymi antyoksydantami.

  • selen wraz z N-acetylocysteiną (NAC) poprawia ruchliwość, morfologię i liczbę plemników, wpływa na gospodarkę hormonalną przez zwiększenie wydzielania testosteronu oraz obniżenie poziomu hormonów niesprzyjających płodności męskiej;
  • połączenie selenu z witaminą E wpływa na poprawę jakości nasienia uszkodzonego przez stres oksydoredukcyjny, poprawia morfologię, ruchliwość i żywotność plemników;
  • znaczną poprawę ruchliwości plemników uzyskuje się przy podawaniu odpowiednich dawek cynku i selenu. Selen, cynk oraz witaminy C i E chronią DNA plemników przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki;
  •  w połączeniu z witaminą E i koenzymem Q10 selen zmniejsza astenozoospermię, zwiększając ruchliwość plemników;
  • selen i koenzym Q10 poprawiają parametry płodności w przypadku mężczyzn z teratozoospermią, przez pozytywny wpływ na jakość męskich komórek rozrodczych;
  • wraz z koenzymem Q10, witaminami C i E oraz N-acetylocysteiną selen zmniejsza objawy idiopatycznej oligoastenoteratozoospermii, zwiększając zarówno ilość plemników, ich ruchliwość i jakość.

Selen wpływa również na płodność kobiet i rozwój organizmu potomstwa. Prawidłowy poziom selenu zmniejsza ryzyko poronień i porodów przedwczesnych oraz zapobiega niskiej masie urodzeniowej u potomstwa.

Dieta a płodność. Gdzie szukać selenu?

Selen jest magazynowany w wątrobie, nerkach, włosach i paznokciach. Mniej więcej połowa zasobów selenu w organizmie mężczyzny znajduje się w jądrach i przewodach nasiennych oraz w spermie. Znaczne ilości selenu są usuwane podczas ejakulacji, stąd u mężczyzn aktywnych seksualnie zwiększa się zapotrzebowanie na selen.

Biodostępność selenu wzrasta, gdy dieta jest bogata w białko (zwłaszcza metioninę), witaminy A, C i E i inne antyoksydanty, spada natomiast w obecności metali ciężkich.

Do głównych źródeł selenu w diecie zaliczamy:

  • drób i podroby (zwłaszcza wątroba i nerki),
  • ryby i owoce morza (szczególnie skorupiaki),
  • orzechy (głównie brazylijskie),
  • pestki dyni,
  • suche nasiona roślin strączkowych,
  • ziarna pszenicy, owsa, jęczmienia, kukurydzy,
  • brązowy ryż,
  • drożdże,
  • jaja,
  • pomidory,
  • szparagi,
  • brokuły,
  • kapusta,
  • czosnek,
  • cebula,
  • grzyby,
  • wody mineralne.

Niedobory i nadmiar selenu

Zarówno niedobór jak i nadmiar selenu w organizmie sprzyjają rozwojowi zmian nowotworowych i negatywnie wpływają na płodność kobiet i mężczyzn.

Jakie są przyczyny deficytu selenu?

Poziom selenu w pokarmach jest związany z jego stężeniem w wodzie i glebie. Środowisko poddane nadmiernej eksploatacji znacznie ubożeje w pierwiastki śladowe, co przekłada się na ich niedobory w organizmie. Ponadto współwystępowanie metali ciężkich tworzących silne kompleksy z selenem również zmniejsza biodostępność tego pierwiastka. Na niedobór selenu mają również wpływ zaburzenia wchłaniania, niedożywienie, nieprawidłowo skomponowana dieta, alkoholizm i ekspozycja na dym tytoniowy.

Skutki niedoboru selenu

Niedobór selenu w diecie:

  • zwiększa ryzyko nowotworów,
  • hamuje reakcje układu odpornościowego (zwłaszcza odpowiedź humoralną i komórkową),
  • przyczynia się do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych,
  • zaburza funkcjonowanie tarczycy,
  • sprzyja zaburzeniom nastroju,
  • zmniejsza aktywność enzymów wątrobowych i nasila toksyczne działanie metali ciężkich (zawartych m.in. w dymie tytoniowym),
  • prowadzi do niepłodności i powikłań rozrodczych.

Według norm żywienia dla populacji Polski przedstawionych w 2020 r. zapotrzebowanie na selen podane w mikrogramach na dobę w różnych grupach wiekowych przedstawia się następująco:

 

Niemowlęta

Dzieci i młodzież

dorośli

 

0-6 m.

7-11 m.

1-3 l.

4-9 l.

10-12 l.

13-18 l.

> 19 r.ż.

ciężarne

karmiące

EAR

15

20

17

23

35

45

45

50

60

RDA

20

30

40

55

55

60

70

EAR to poziom średniego zapotrzebowania, natomiast RDA to poziom zalecanego spożycia stosowane w normach dla populacji Polski.

Stężenie selenu w surowicy krwi u osób dorosłych powinno wynosić 80-120 mcg/l, a w pełnej krwi 100-140 mcg/l.

Czym grozi nadmiar selenu?

Należy pamiętać, że selen jest nam potrzebny w bardzo niewielkich ilościach. Różnica między zalecanym spożyciem, a dawkami toksycznymi selenu nie jest duża, stąd łatwo go przedawkować. Nadmiar selenu określamy mianem selenozy. Występuje na skutek długotrwałego przyjmowania selenu w dawkach przekraczających 400 mcg na dobę.  Objawami ostrego zatrucia selenem są:

  • zmęczenie,
  • nudności i wymioty,
  • bóle brzucha i biegunki,
  • wyczuwalny zapach czosnku w oddechu,
  • przebarwienie płytek paznokci,
  • obrzęk płuc.

W przypadku przewlekłego nadmiaru selenu możemy zaobserwować:

  • kruchość, łamliwość i brak paznokci,
  • wzmożone wypadanie włosów,
  • polineuropatie obwodowe (uszkodzenia wielu nerwów, zarówno czuciowych jak i ruchowych),
  • rozwój cukrzycy,
  • marskość wątroby.

Nie ma swoistego antidotum na zatrucia selenem, można jedynie zastosować płukanie żołądka, wzmożoną diurezę, a w ekstremalnych przypadkach dializę. W warunkach fizjologicznych selen jest wydalany z moczem, z kałem, z potem i przez płuca z wydychanym powietrzem. Jego wydalanie następuje trójfazowo, a końcowy okres półtrwania waha się między 65 a 116 dni.

Na co warto zwrócić uwagę stosując selen

Przed rozpoczęciem suplementacji preparatami zawierającymi selen warto skonsultować się z lekarzem i oznaczyć jego poziom w organizmie. W przypadku zaburzeń funkcjonowania tarczycy bardzo ważne jest, aby najpierw wyrównać poziom jodu, który bierze udział w tworzeniu hormonów tarczycy. Selen natomiast wchodzi w skład reduktazy tioredoksynowej i 5-dejodynazy. Enzymy te w przekształcają tetrajodotyroninę (T4) do trójjodotyroniny (T3) – aktywnej formy hormonu tarczycy. Jego suplementacja mimo niedoborów jodu może doprowadzić do zaburzenia stosunku T3/T4.

suple

Dowiedz się więcej:

„Fertility and diet: Is there a connection?”

https://www.health.harvard.edu/blog/fertility-and-diet-is-there-a-connection-2018053113949

„Male Infertility”

https://www.health.harvard.edu/a_to_z/male-infertility-a-to-z

„Niepłodność – przyczyny, diagnoza, leczenie”

https://www.medistore.com.pl/zdrowie/nieplodnosc

Podziel się

facebook icon
x icon
linkedin icon
email icon