Badanie ultrasonograficzne (USG)

Badanie ultrasonograficzne jest obecnie jedną z najbardziej popularnych, wartościowych i uniwersalnych metod diagnostyki obrazowej, a przy tym nieinwazyjną i bezpieczną dla pacjenta. Wykorzystuje zjawisko rozchodzenia się i odbicia fali ultradźwiękowej w celu uzyskania obrazów narządów wewnętrznych.

Spis treści:

1. Badanie USG
2. USG jamy brzusznej
3. USG piersi
4. USG tarczycy
5. USG ciąży
6. USG - badanie dopplerowskie
7. Jak przygotować się do badania USG?

Badanie USG

Aparat ultrasonograficzny składa się z głowicy oraz aparatu z monitorem. W ultrasonografii stosuje się fale dźwiękowe wysokiej częstotliwości. Lekarz przykłada do skóry pacjenta głowicę posmarowaną żelem. W głowicy znajdują się emitor i odbiornik impulsów akustycznych. W niej znajduje się przetwornik wytwarzający i odbierający ultradźwięki. wyposażona w przetwornik ultradźwięków. Sygnał przenika przez skórę, a następnie odbija się od badanych tkanek i powraca do głowicy. Tkanki, z których jest zbudowany nasz organizm – w zależności od gęstości i innych cech – w różnym stopniu odbijają i pochłaniają dźwięk. Różnice w natężeniu dźwięku odbieranego przez głowicę odpowiadają różnicom w gęstości tkanek. Sygnał odbierany przez głowicę jest przetwarzany na impuls elektryczny i prezentowany na ekranie w postaci monochromatycznego lub barwnego obrazu. Badanie USG wykorzytuje się w diagnostyce medycznej m.in. w: położnictwie, ortopedii, okulistyce, chirurgii naczyniowej.

USG jamy brzusznej

Ultrasonografia jest niezwykle pomocna w diagnostyce różnych schorzeń układu pokarmowego, moczowego i krwionośnego. Badanie umożliwia ocenę wielkości i struktury narządów jamy brzusznej, takich jak np. wątroba, trzustka, śledziona, oraz pozwala szybko wykryć niepokojące zmiany i i monitorować dynamikę ich rozwoju. Można także skontrolować drożność naczyń krwionośnych oraz sprawdzać stan ścian żył i tętnic, poszukując blaszki miażdżycowej i rozwarstwień (tętniaków). W badaniu USG można uwidocznić każdy narząd jamy brzusznej, ale u niektórych pacjentów warunki anatomiczne utrudniają uzyskanie czytelnego obrazu pewnych okolic. Przeszkodą jest obfita tkanka tłuszczowa, zmiany stłuszczeniowe wątroby, gaz wypełniający jelita, a także nietypowe ułożenie narządów w jamie brzusznej.

USG piersi

Badanie USG sutka jest przydatne na każdym etapie diagnostyki chorób sutka, w profilaktyce tych chorób oraz przy wykonywaniu biopsji sutków monitorowanych obrazem USG. W USG piersi można uwidocznić niejednorodności gruczołów piersiowych, zwłaszcza cysty i guzki, oraz przewody mlekowe i okoliczne węzły chłonne. Badanie jest bardzo wartościowe i pomocne w przesiewowym wykrywaniu nowotworów piersi, tym bardziej że badanie USG nie stwarza żadnego zagrożenia i można je wielokrotnie powtarzać.


Ultrasonografia piersi nie zastępuje mammografii, ale pozwala wykryć zmiany, które mogą pozostać niewidoczne w badaniu mammograficznym. Badanie powinno być wykonywane co najmniej raz w roku lub częściej, jeśli kobieta znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka wystąpienia raka piersi. Zazwyczaj podczas badania lekarz ogląda także okoliczne węzły chłonne, poszukując zmian o charakterze przerzutów nowotworu.

USG tarczycy

Jest podstawowym badaniem obrazowym u osób z podejrzeniem chorób tarczycy. Służy do oceny wielkości, kształtu, położenia oraz oceny morfologicznej gruczołu. Podczas badania USG tarczycy można ocenić wielkość, kształ, położenie i strukturę narządu, zlokalizować guzy i torbiele. Badanie jest bardzo pomocne w diagnozowaniu nadczynności, niedoczynności, a także wola tarczycy. USG tarczycy umożliwia wczesne wykrycie zmian nowotworowych i takich, które w przyszłości mogą rozwinąć się w nowotwór. Są wykorzystywane także do monitorowania wielkości guzków i innych nieprawidłowości tarczycy oraz kontroli efektów leczenia.

USG ciąży

Badanie ultrasonograficzne jest standardowo  wykonywane w odpowiednich okresach ciąży w celu oceny i monitorowania rozwoju płodu. Umożliwia określenie wieku ciąży i wyznaczenie daty porodu, a także kontrolę parametrów życiowych płodu (akcja serca, przepływ krwi w pępowinie). W badaniu USG położnik może określić wymiary płodu oraz jego położenie w jamie macicy. Badanie USG, w połączeniu z badaniami laboratoryjnymi, umożliwia także wczesną diagnostykę wad genetycznych. Trzeba podkreślić, że jest to badanie całkowicie bezpieczne zarówno dla matki, jak i dla dziecka.

USG – badanie dopplerowskie

Ta odmiana badania ultrasonograficznego wykorzystuje zjawisko Dopplera polegające na tym, że częstotliwość dźwięku odbitego od poruszającej się w naczyniach krwi zmienia się wraz z prędkością przepływu. Dzięki temu można zmierzyć objętość i prędkość przepływającej krwi oraz znaleźć miejsca, w których przepływ jest zaburzony. Ultrasonografia dopplerowska jest wykorzystywana przede wszystkim w kardiologii, chirurgii naczyniowej (umożliwia ocenę przepływu krwi w dużych tętnicach i żyłach) i ginekologii (do oceny prawidłowości przebiegu ciąży i rozwoju płodu).

Jak przygotować się do badania USG?

Przygotowanie zależy od celu badania. Do badania USG tętnic szyjnych, tarczycy oraz piersi nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Przed badaniem jamy brzusznej lekarz może zalecić m.in. powstrzymywanie się przez pewien czas od przyjmowania pokarmów i picia napojów gazowanych. Może też zalecić przyjmowanie leków ułatwiających pozbywanie się powietrza z przewodu pokarmowego. Podczas ogólnego badania USG jamy brzusznej ocenia się rozmiary i kształt pęcherza moczowego, dlatego zaleca się, zgodnie z zaleceniami lekarza, wypicie większej niż zazwyczaj ilości płynów (najlepiej niegazowanej wody mineralnej) przed badaniem – w takim czasie, żeby podczas badania pęcherz był wypełniony.

Dowiedz się więcej:

"Immunopathogenic Mechanisms of HIV Infection"
https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.3181/00379727-84-20729

"Meta-analysis of the clinical behavior of posterior direct resin restorations: Low polymerization shrinkage resin in comparison to methacrylate composite resin"
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0191942

"Jakie badania profilaktyczne dla kobiet?"
https://www.medistore.com.pl/zdrowie/jakie-badania-profilaktyczne-dla-kobiet