Alergia na kota - objawy i leczenie uczulenia

Kontakt ze zwierzęciem jest dla wielu osób doskonałym sposobem na relaks i wyciszenie. To także świetni przyjaciele, bez których wielu z nas nie wyobraża sobie życia. Niestety, nie wszyscy mogą cieszyć się więzią łączącą człowieka ze zwierzęciem. Dlaczego koty uczulają oraz jak rozpoznaje się objawy alergii na kota? 

Dlaczego koty uczulają? 

Jak wynika z prowadzonych badań,  koty uczulają zdecydowanie częściej niż inne zwierzęta domowe. Alergia na koty jest uważana za trzecią najczęstszą przyczynę alergii wziewnych u ludzi, co jest efektem tego, że mruczący pupil posiada zdecydowanie więcej alergenów, które ze względu na mikroskopijne rozmiary z dużą łatwością unoszą się i utrzymują w przestrzeni. Są bowiem ok. 10 razy mniejsze od alergenów roztoczy kurzu domowego. 

Obserwacje specjalistów pozwoliły wytypować aż 8 różnych alergenów pochodzących od kotów, przy czym najsilniej na człowieka działa Fel d 1, tj. białko sekretoglobina. Głównymi źródłami tego białka są ślina i gruczoły łojowe, stwierdzane jest również w wydzielinie gruczołów łzowych i okołodbytniczych oraz w moczu kotów. W trakcie wylizywania futra kot przenosi alergen wraz ze śliną na sierść.

Głównym rezerwuarem środowiskowym Fel d 1 jest łupież koci (złuszczony naskórek). Alergen ten odpowiada za 60-90% wszystkich reakcji na sierść kota.  

Mały rozmiar cząstek alergenu  powoduje, że Fel d 1 może pozostawać w powietrzu przez dłuższy czas (kilka dni). Cząsteczki łatwo docierają do dróg oddechowych, co wyjaśnia szybki początek objawów klinicznych obserwowanych u niektórych osób uczulonych na koty. Mogą łączyć się z dużymi drobinami kurzu, wraz z nimi osadzają się na podłogach, dywanach, kanapach. Co więcej, lepka natura łupieżu kota, jak i samego alergenu, oznacza, że łatwo przyczepia się do ubrań czy butów i rozprzestrzenia się na środowiska poza domem, tak więc Fel d 1 jest wszechobecnym alergenem. 

Objawy alergii na kota

Kontakt z kocimi alergenami u osób wykazujących wrażliwość powodować może wiele bardzo uciążliwych objawów o różnym nasileniu. Najczęściej obserwuje się: 

• zaczerwienienie spojówek,  
• łzawienie oczu,  
• świąd oczu,
• uporczywe kichanie,  
• obfity, wodnisty katar,  
• swędzenie nosa,
• uczucie swędzenia/drapania w gardle,
• uczucie duszności,  
• świszczący oddech,
• napadowy kaszel (głównie suchy),
• zaczerwienienie skóry,  
• wyprysk alergiczny,  
• pokrzywka,  
• uporczywe swędzenie skóry. 

Objawy te mogą występować łącznie w różnych kombinacjach, i znacząco wpływać na jakość życia uczulonych osób. 

Po jakim czasie od kontaktu z kotem pojawiają się objawy uczulenia na kota? 

U bardzo wrażliwych osób pierwsze symptomy alergii na kota mogą pojawić się już w ciągu kilku minut od kontaktu ze zwierzęciem. Dla osób szczególnie wrażliwych wystarczy kilka minut w obecności kota, głaskanie pupila, kontakt z jego skórą, aby pojawiła się nagła reakcja organizmu. Lekarze specjaliści wskazują, że zazwyczaj pojawienie się pierwszych objawów obserwuje się nie później niż do kilku godzin.  

Czy uczulenie na kota może minąć samoistnie? 

Objawy alergii może złagodzić przyjmowanie odpowiednich leków przeciwhistaminowych. Najważniejsza jest jednak eliminacja alergenu lub znaczne ograniczenie ekspozycji, co jest bardzo trudne, ze względu na fakt, że kocie alergeny mogą znajdować się nawet w przestrzeni publicznej. Uczulenie na kota raczej nie mija samoistnie, obserwuje się natomiast, że alergia może się nasilać wraz z wiekiem. Aby potwierdzić, że występujące objawy są wynikiem alergii na kota, należy skonsultować się z alergologiem. Rozpoznanie alergii jest zazwyczaj ustalane na podstawie wywiadu, objawów klinicznych, wiedzy na temat ekspozycji i reaktywności na alergeny wykazane przez wykrycie IgE specyficznych i/lub pozytywny test skórny. Alergolog dobierze też najlepszy sposób leczenia, który różni się w zależności od objawów. 

Czy alergia na kota może pojawić się w każdym wieku? 

Silnie działające alergeny kota mogą spowodować pojawienie się alergii u osób w różnym wieku. Czasem choroba rozwija się również u osób dorosłych, które przez całe życie miały kontakt z kotem i nigdy nie wystąpiły z tego powodu problemy. Dlatego też nie można bagatelizować symptomów, konieczna jest konsultacja z lekarzem i wykluczenie lub potwierdzenie alergii.  

Czy można wyleczyć alergię na kota? 

Objawy mogą ustąpić jedynie w wyniku eliminacji kontaktu z alergenem lub przeprowadzonego odczulania. Leczenie alergii na kota polega przede wszystkim na regularnym przyjmowaniu leków. Podstawą są preparaty antyhistaminowe, które blokują reakcję układu immunologicznego wydzielającego histaminę. Niekontrolowane alergie mogą nie tylko uprzykrzyć życie, lecz także zwiększyć ryzyko wystąpienia astmy. Ważne są działania mające na celu zmniejszenie obciążenia alergenami środowiskowymi, w połączeniu z farmakoterapią i immunoterapią alergenową, jeśli to konieczne. 

Jak złagodzić alergię na kota? 

Występujące symptomy u osób uczulonych na koty można łagodzić. Z pomocą przychodzi głównie farmakologia i leki blokujące wydzielanie histaminy, białka wytwarzanego jako odpowiedź układu immunologicznego na kontakt z alergenem. Pozwalają one na wyciszenie symptomów i tym samym utrzymanie alergii pod kontrolą. 

Intensywne objawy mogą powodować konieczność włączenia kolejnych leków, w tym leków steroidowych, pozwalających na obkurczenie obrzęku błony śluzowej. Z kolei łagodzenie objawów skórnych może wymagać włączenia maści lub kremów, a także stosowania emolientów podczas codziennej pielęgnacji skóry. Unikanie kontaktu z alergenem (zmniejszenie ekspozycji na alergeny kotów) jest niestety najlepszym sposobem radzenia sobie z alergią na kota, a nie zawsze jest to możliwe.  

Jak wygląda odczulanie na kota, ile trwa i czy jest ono skuteczne? 

Metoda wykorzystywana jest do leczenia osób, u których stwierdzono występowanie swoistych przeciwciał w klasie IgE dla poszczególnych alergenów. Najczęściej jest ona stosowana wtedy, gdy nie ma możliwości eliminacji alergenu z otoczenia pacjenta, a stosowane leki nie przynoszą oczekiwanych efektów.

Immunoterapia alergenowa (odczulanie), choć nie zawsze skuteczna, jest zalecana dla osób cierpiących na alergię na kota. Zaleca się zarówno immunoterapię podskórną, jak i podjęzykową. Odczulanie polega na wielokrotnym podaniu szczepionki alergenowej w celu wywołania tolerancji immunologicznej prowadzącej do złagodzenia lub ustąpienia objawów alergii. 

Immunoterapia podskórna jest to metoda leczenia polegająca na podaniu pacjentowi serii podskórnych zastrzyków z substancją zawierającą konkretny alergen lub alergeny. Jej celem jest osłabienie nadmiernej reakcji układu odpornościowego, aby stał się on mniej wrażliwy na kontakt z danym alergenem. Rozpoczyna się ją od podania dawki początkowej, którą się następnie stopniowo zwiększa aż do osiągnięcia dawki maksymalnej. Następnie w  regularnych odstępach czasu podaje się dawkę podtrzymującą. W efekcie udaje się zmniejszyć częstotliwość nawracania objawów uczulenia. To jedyny sposób, pozwalający na leczenie przyczyn problemu, a nie tylko łagodzenie skutków.  

Trzeba mieć świadomość, że immunoterapia to proces, który w zależności od stanu pacjenta i intensywności objawów trwać może nawet od 3 do 5 lat.