Żelazo na czczo - surowica

Czym jest badanie żelaza?

Oznaczenie wykonywanej jest z próbki krwi w celu określenia stężenia żelaza na czczo w surowicy. Żelazo pełni kluczową rolę w organizmie człowieka. Odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu oddechowego, krwionośnego, odpornościowego i nerwowego.

Żelazo w surowicy

Żelazo to jeden z kluczowych składników mineralnych. Odpowiada m.in. za prawidłowe funkcjonowanie układu krwionośnego oraz oddechowego. Wchodzi w skład hemoglobiny, która transportuje tlen do wszystkich tkanek organizmu. Żelazo pełni ważną rolę w układzie nerwowym, gdzie wpływa na funkcje poznawcze, również oddziałuje na wydolność organizmu w trakcie wysiłku fizycznego.
Stężenie poziomu tego pierwiastka jest zależne od płci. U kobiet jest ono najczęściej niższe niż u mężczyzn (co ma związek z odmienną fizjologią). W przypadku kobiet stężenie żelaza spada wraz z wiekiem i w trakcie miesiączki (menstruacji). Zapotrzebowanie na ten pierwiastek rośnie także w trakcie ciąży.

Źródłem najlepiej przyswajalnego żelaza są mięso i produkty mięsne, podroby, drób, ryby oraz jaja.
Warto spożywać również roślinne źródła żelaza czyli pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy, nasiona i ziarna, owoce suszone, suche nasiona roślin strączkowych oraz niektóre warzywa (m.in. buraki i boćwina, brokuły, groszek zielony, szpinak, pietruszka) oraz owoce (np. porzeczki, awokado, maliny).

Na czym polega badanie żelaza?

• Badanie polega na pobraniu krwi do probówki EDTA, zgodnie z procedurą pobrania odkażenie skóry, założenie opaski uciskowej oraz ucisk w miejscu pobrania po zakończeniu procedury trwa kilka minut.
• Czas trwania pobrania to około kilka - kilkanaście sekund.
• W przypadku nieprawidłowego przygotowania do badania uzyskany wynik nie będzie w pełni miarodajny.
• Pobrania należy dokonać w godzinach porannych.

Jak przygotować się do badania żelaza?

Wymagane przygotowanie na kilka dni przed badaniem:

• Nie pić alkoholu 2 – 3 dni przed badaniem.
• Powstrzymać się od picia kawy i herbaty co najmniej 12 godzin przed pobraniem.
• W miarę możliwości wyeliminować przyczyny stresu.

W dniu badania:

• Pacjent powinien pozostawać na czczo - to znaczy powstrzymać się od posiłku przez około 12 godzin przed badaniem.
• Rano można wypić wodę, maksymalnie szklankę.
• W miarę możliwości pobranie należy przeprowadzić przed przyjęciem porannej porcji leków chyba, że lekarz zaleci inaczej.
• Przed badaniem pacjent powinien pozostawać w spoczynku przez 10 – 15 minut (pozycja siedząca).
• Wysiłek fizyczny, także umiarkowany np. chodzenie, wejście po schodach, może zmienić wartości wyników badania laboratoryjnegoodpocznij w pozycji siedzącej 10-15 min.

Żelazo wyniki

Sprawdź TUTAJ

Objawy niedoboru żelaza

Niedobór żelaza objawia się:

• zmęczeniem, osłabieniem,
• obniżeniem koncentracji,
• bladą cerą,
• łamliwością i wypadaniem włosów,
• suchością skóry,
• charakterystycznymi podłużnymi prążkami na płytce paznokci,
• zawrotami i bólami głowy,
• kołataniem serca,
• wygładzeniem powierzchni i pieczeniem języka.

Skutkiem niedoboru żelaza jest niedokrwistość z niedoboru żelaza czyli anemia.
Niedobór żelaza w ciąży może doprowadzić do przedwczesnego porodu oraz małej masy urodzeniowej noworodka.

Kto jest szczególnie zagrożony niedoborem żelaza?

• wegetarianie i weganie,
• osoby stosujące niezbilansowaną dietę,
• osoby uprawiające sport,
• kobiety w ciąży,
• kobiety mające obfite miesiączki,
• kobiety z krótkimi przerwami między kolejnymi ciążami,
• osoby z chorobami przebiegającymi z upośledzonym wchłanianiem żelaza,
• dzieci z PICA czyli spaczonym łaknieniem,
• osoby ze zwiększoną utratą krwi, np. po zabiegach chirurgicznych,
• dzieci urodzone przedwcześnie i z ciąż mnogich.

Nadmiar żelaza

Nadmiar żelaza we krwi jest toksyczny dla organizmu. Przedawkowanie suplementów żelaza w formie doustnej prowadzi do dolegliwości żołądkowo-jelitowych (m.in. nudności, wzdęcia, biegunkę, wymioty). Nadmiar żelaza może wystąpić w przebiegu chorób krwi i przewlekłych chorób wątroby, jak i po przetoczeniu krwi.
Przyczyną nadmiaru żelaza może być również choroba genetyczna zwana hemochromatozą, która polega na zwiększonym wchłanianiu żelaza z pożywienia i jego kumulacji w tkankach, głównie w wątrobie i sercu.