Tomografia komputerowa, na czym polega i jak do niej się przygotować

Z artykułu dowiesz się:

• tomografia komputerowa co to za badanie 
• jak się przygotować do tomografii komputerowej
• jakie są przeciwskazania do tomografii komputerowej

Spis treści:

1. Tomografia komputerowa na czym polega
2. Tomografia komputerowa kto może zlecić badanie
3. Tomografia komputerowa przygotowanie do badania
4. Tomografia komputerowa wskazania do badania
5. Tomografia komputerowa z kontrastem
6. Przeciwwskazania do tomografii komputerowej

Tomografia komputerowa na czym polega

Tomografia komputerowa powstała w wyniku udoskonalenia techniki wykonywania zdjęć rentgenowskich. Do tomografii komputerowej, podobnie jak w przypadku zwykłych zdjęć rentgenowskich, używa się promieniowania rentgenowskiego. Różnica polega na tym, że źródło promieniowania i detektor, który je rejestruje, są ruchome, obracają się wokół ciała pacjenta i wykonują wiele zdjęć, każde w nieco innej pozycji. W ten sposób powstaje kilka tysięcy ujęć badanego narządu, które komputer łączy w jeden trójwymiarowy obraz.
Żeby wykonać badanie, pacjent musi położyć się na stole tomografu, czasami jest unieruchamiany, żeby zmniejszyć ryzyko powstania nieostrości obrazu spowodowanej przypadkowym poruszeniem ciała. Czas badania zależy od zakresu informacji, których potrzebuje lekarz, i oscyluje w granicach od kilkunastu do kilkudziesięciu minut.
Tomografia komputerowa dostarcza o wiele więcej informacji niż tradycyjne zdjęcie rentgenowskie, ale z drugiej strony naraża pacjenta na kilkakrotnie większą dawkę promieniowania. Z tego powodu tomografii nie należy nadużywać.

Tomografia komputerowa kto może zlecić badanie

Każdy lekarz może skierować pacjenta na tomografię komputerową. Ograniczenie dotyczy jedynie badań finansowanych przez NFZ, gdyż refundacja jest możliwa tylko wtedy, kiedy pacjenta skieruje na badanie lekarz specjalista.
Innymi słowy: jeśli chcemy wykonać tomografię komputerową, możemy poprosić o skierowanie każdego lekarza.
Jeśli ma to być badanie bezpłatne (tzn. finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia), skierowanie musi wystawić lekarz specjalista.

Tomografia komputerowa przygotowanie do badania

Sposób przygotowania do badania należy uzgodnić z lekarzem. Może on zlecić przyjmowanie przez pewien czas leków, na przykład wspomagających usuwanie gazów z przewodu pokarmowego. Jeśli badanie ma być wykonane z użyciem środka kontrastowego, przygotowanie jest nieco bardziej wymagające.

• Na kilka dni przed terminem tomografii wykonanej z użyciem kontrastu należy oznaczyć poziom kreatyniny we krwi. Badanie jest proste i szybkie, ale należy się upewnić, czy laboratorium dostarczy wynik przed terminem tomografii. Bez wyniku tego badania nie będzie możliwe podanie kontrastu.
• Osoby cierpiące na choroby tarczycy powinny razem z kreatyniną zbadać poziom TSH.
• Co najmniej przez 4 godziny przed tomografią komputerową należy powstrzymać się od przyjmowania pokarmów.
• Dzień przed badaniem warto pić więcej płynów niż zazwyczaj. Trzeba jednak pamiętać, żeby nie przesadzać z ilością spożywanych płynów tuż przed tomografią, gdyż badanie może potrwać nawet ponad 20 minut.
• Osoby przewlekle chore i zażywające z tego powodu leki powinny poinformować o nich lekarza kierującego na badanie i osoby, które wykonują badanie.
• Osoby chorujące na astmę powinny mieć przy sobie leki wziewne, które zazwyczaj stosują po wystąpieniu duszności.

Tomografia komputerowa wskazania do badania

Wskazania do wykonania tomografii komputerowej określa lekarz kierujący pacjenta na badanie. Zazwyczaj podejmuje on decyzję o wykonaniu tomografii wówczas, gdy potrzebuje obrazu o większej dokładności, pokazującego wiele przekrojów badanego narządu.

Tomografia komputerowa Warszawa

Tomografia komputerowa z kontrastem

Kontrast jest środkiem, który silniej niż tkanki pochłania promieniowanie rentgenowskie i dlatego umożliwia oglądanie struktur, które bez niego są niewidoczne albo bardzo słabo widoczne. Kontrast można podawać na wiele sposobów – w zależności od tego, jakich informacji potrzebuje lekarz zlecający badanie. Najczęściej spotykanym sposobem podawania kontrastu jest wstrzyknięcie go do żyły podczas badania. W żyle pacjenta umieszcza się wenflon, który łączy się ze strzykawką automatyczną. W odpowiedniej chwili strzykawka jest uruchamiana, a kontrast pod ciśnieniem wprowadzany do żyły. Może temu towarzyszyć uczucie ciepła w jamie brzusznej, klatce piersiowej, poczucie dyskomfortu, zawroty głowy. Kontrast z prądem krwi dociera do badanych narządów i uwidacznia przebieg i kształt naczyń krwionośnych, miejsca krwawienia, zarys badanych tkanek. Ponieważ w tomografii komputerowej wykonuje się wiele zdjęć w ciągu sekundy, lekarz interpretujący wynik badania może również powiedzieć wiele o dynamice przepływu krwi.

Przeciwwskazania do tomografii komputerowej

Tomografia komputerowa wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie, więc przeciwwskazaniem, jednak nie bezwzględnym, do wykonania badania jest ciąża.
O tym, czy należy wykonać badanie u ciężarnej, decyduje lekarz, biorąc pod uwagę korzyści diagnostyczne i ewentualne zagrożenie dla płodu.
Dodatkowe przeciwwskazania do wykonania tomografii komputerowej dotyczą podania kontrastu. Nie mogą go przyjąć osoby z nieprawidłowym poziomem TSH (jeśli jest to kontrast zawierający jod) i kreatyniny.

Lista względnych przeciwwskazań do tomografii komputerowej

• dzieci do 2. roku życia,
• kobiety w ciąży,
• osoby po 60. roku życia.

Należy zachować szczególną ostrożność, jeśli poprzednio po podaniu kontrastu wystąpiły powikłania.

Przeciwwskazaniami mogą być również:

• astma i rozedma płuc,
• cukrzyca insulinozależna,
• nadciśnienie,
• niewydolność wątroby i nerek,
• ostra i przewlekła niewydolność krążenia,
• alergia,
• jaskra,
• drgawki pochodzenia mózgowego.

Przeciwwskazaniem może być również klaustrofobia. Tunel tomografu ma stosunkowo niewielką średnicę, co u niektórych osób może powodować uczucie dyskomfortu. Nie wszystkie przeciwwskazania są bezwzględne, ale o każdej z wymienionych chorób powinien wiedzieć lekarz zlecający badanie i osoby, które wykonują badanie tomografem komputerowym.

Dowiedz się więcej:

"Metody hybrydowe (SPECT-CT, PET-CT) w diagnostyce choroby wieńcowej i ocenie żywotności mięśnia sercowego"
https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-540-74658-4_16

"Computed Tomography"
https://iopscience.iop.org/article/10.1088/0266-5611/15/2/022/meta

"Optical tomography in medical imaging"
https://iopscience.iop.org/article/10.1088/0266-5611/15/2/022/meta